Όταν ο πόνος δεν γίνεται σημαία

Της Κωνσταντίνας Ζάνου

Ο Πέτρος Σουππουρής ήταν δέκα χρονών όταν, τον Αύγουστο του 1974, εισέβαλαν στο σπίτι των γονιών του, στο χωριό Παλαίκυθρο, τρεις ένοπλοι Τουρκοκύπριοι και σκότωσαν εν ψυχρώ ολόκληρη την οικογένειά του: τον πατέρα του Ανδρέα (48 ετών), τη μητέρα του Αρετή (39 ετών), τους αδελφούς του Γιάννη και Δημητράκη (9 και 4 ετών), την αδελφή του Ιουλία (2 ετών) και τη θεία του Θέκλα (47 ετών). Μόνο ο 8χρονος αδελφός του Κώστας κατάφερε να διαφύγει. Ο Πέτρος δυστυχώς έμεινε πίσω. Ένα παιδάκι φοβισμένο κι απροστάτευτο που έβλεπε να χάνεται, σε κάθε πυροβολισμό, κι ένα κομμάτι από τον κόσμο του. Ώσπου έπεσε κι αυτός κάτω αναίσθητος και τραυματισμένος. Συνήλθε μετά από 20-30 λεπτά, όταν ήρθε ο Ερυθρός Σταυρός για να περιμαζέψει τους τραυματίες.
Ο Πέτρος είναι σήμερα ένας 45χρονος άνδρας, δουλεύει ως πιλότος, είναι παντρεμένος και έχει παιδιά. Πριν από μια βδομάδα, αυτός κι ο μοναδικός πλέον αδελφός του, κηδέψανε, μετά από 35 χρόνια, τα αδικοχαμένα μέλη της οικογένειάς τους. Τα λείψανά τους (όλων, εκτός από αυτά του 9χρονου τότε αδελφού τους Γιάννη) εντοπίσθηκαν πρόσφατα σε ομαδικό τάφο μαζί με άλλα 12 άτομα που δολοφονήθηκαν στο ίδιο φοβερό περιστατικό και ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA. Στο τραγικό ύστατο χαίρε που απηύθυνε ο Πέτρος, μίλησε για τον αδελφό του Δημητράκη: «Σε ένα από τα μικρά αυτά φέρετρα που βλέπετε εδώ βρίσκονται τα λείψανα του αδελφού μου του Δημήτρη. Το 1974 ήταν τεσσάρων χρονών, όταν σκοτώθηκε. Καθώς τον πυροβολούσανε, κρατούσε σφιχτά μικρά παιχνιδάκια με γράμματα του αλφαβήτου, τα οποία έκρυψε πριν ξεψυχήσει στην αριστερή του τσέπη και βρέθηκαν κι αυτά δίπλα στα οστά του».
Τα τραύματα αυτού του τύπου χαράσσονται συνήθως ανεξίτηλα μέσα στον άνθρωπο και καθορίζουν τον τρόπο που εξελίσσεται στο υπόλοιπο της ζωής του: διαμορφώνουν τα συναισθήματα, τις σχέσεις, ακόμα και την ιδεολογία του. Θα περίμενε κανείς να δει στο πρόσωπο του Πέτρου και του Κώστα δυο ανθρώπους γεμάτους θυμό, μίσος και επιθυμία εκδίκησης. Δυο ανθρώπους φοβισμένους και επιφυλακτικούς μπροστά σε κάθε νέα απόπειρα επίλυσης του Κυπριακού και επαναπροσέγγισης με τους Τουρκοκυπρίους.
Κι όμως, αυτές τις μέρες, τα δυο αδέλφια μας θύμισαν τι σημαίνει να επεξεργάζεσαι το τραύμα σου σωστά, να βιώνεις τον πόνο σου με σεμνότητα (δίχως μεγάλα λόγια και συναισθηματισμούς), τι σημαίνει να μετατρέπεις την τραυματική σου εμπειρία σε αγάπη και συμπάθεια για όλους όσους έχουν πονέσει από παρόμοια εγκλήματα, ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους. Τα δυο αδέλφια δεν φρόντισαν να μάθουν καν τα ονόματα των στυγνών δολοφόνων. Η ουσία δεν βρίσκεται εδώ όπως τονίζουν: «Φυσικά οι εγκληματίες δεν παύουν να είναι εγκληματίες», δήλωσε ο Πέτρος, «όμως η ουσία παραμένει το μέλλον και τι θα επιλέξουμε ως Κύπριοι. Να συνεχίσουμε τη βεντέτα και τους σκοτωμούς ή να ενημερωθούμε γι αυτά που έγιναν και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε το γιατί έγιναν; Εγώ επέλεξα το δεύτερο».
Όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα, ο Πέτρος πήγε τα παιδιά του στο Παλαίκυθρο, τους έδειξε το μαρτυρικό σπίτι των παιδικών του χρόνων και τους εξήγησε τι έγινε. Τώρα το σπίτι κατοικούνταν από Τουρκοκύπριους πρόσφυγες που μεταφέρθηκαν στο βορρά μετά το ’74. «Τους είπα», δήλωσε στη δημοσιογράφο Sevgül Uludaĝ, «ότι δεν έχει σημασία που το σπίτι μας κατοικείται τώρα από Τουρκοκύπριους, αν μας το πήραν ή όχι. Αυτό που έχει σημασία είναι να μπορέσουμε να ζήσουμε μαζί με αυτούς τους ανθρώπους. Όχι μόνο με τους Τουρκοκύπριους, αλλά με κάθε λογής ανθρώπους, κάθε εθνικότητας και θρησκείας» (Sevgül Uludaĝ, “Oysters with the Missing Pearls”, Λευκωσία, 2006, σ. 99).
Μαζί με τον Πέτρο και τον Κώστα, είναι κι άλλοι άνθρωποι που σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο: όσοι απαρτίζουν, για παράδειγμα, την ομάδα της «Δικοινοτικής Πρωτοβουλίας Συγγενών Αγνοουμένων, Δολοφονηθέντων και άλλων Θυμάτων Πολέμου». Ο Veli, ο Χρίστος, ο Huseyin, ο Σπύρος, ο Πέτρος και άλλοι, άνθρωποι που έχασαν ένα ή περισσότερα μέλη της οικογένειάς τους στα ειδεχθή γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας μας. Άνθρωποι που δεν διαλαλούν προπαγανδιστικά τον πόνο τους, αλλά που εργάζονται σεμνά και σιωπηλά για τη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας μακριά από τα λάθη του παρελθόντος.

Η κ. Κωνσταντίνα Ζάνου είναι διδάκτωρ ιστορίας

1 σχόλιο:

  1. Φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση ο Πέτρος. Δίδαξε σε όλους μας μεγαλοψυχία, συγχώρεση, ανθρωπιά, σύνεση, αρετή.
    Μπράβο του!

    ΑπάντησηΔιαγραφή