Της Κωνσταντίνας Ζάνου
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που βιώνει άμεσα η κοινωνία μας δεν έχουν να κάνουν ούτε με την Αλ Κάιντα, ούτε με την Χεζμπολάχ, ούτε με άλλες παρεμφερείς οργανώσεις. Στα καθ’ ημάς, η τρομοκρατία δεν βάλλει (συνήθως) εναντίον ανθρώπινων ζωών. Προσβάλλει όμως κάποια βασικά στοιχεία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας: την ελευθερία της σκέψης και του λόγου, της επιστημονικής και καλλιτεχνικής έκφρασης, της διαφορετικότητας και της διαφωνίας. Οι δικοί μας τρομοκράτες δεν προέρχονται από τις ομάδες των ένοπλων «Μαχητών του Αλλάχ», αλλά από τον χώρο της πολιτικής και της δημοσιογραφίας.
Θα αναφερθώ σε τρία παραδείγματα τέτοιων «τρομοκρατικών επιθέσεων» που βίωσε πρόσφατα η ελληνική κοινωνία – και τα οποία θεωρώ πως πρέπει να μας προβληματίσουν κι εδώ στην Κύπρο:
· Τον προηγούμενο Απρίλιο ο βουλευτής του ΛΑΟΣ κ. Ηλίας Πολατίδης, επικαλούμενος ανώνυμες καταγγελίες γονέων, εισέβαλε στο 3ο Γυμνάσιο Σερρών και απαίτησε από τον διευθυντή του σχολείου να καλέσει ενώπιόν του την καθηγήτρια της Ιστορίας για να δώσει εξηγήσεις στον ίδιο σχετικά με το περιεχόμενο της διδασκαλίας της στο μάθημα για τον φασισμό. Ο διευθυντής του σχολείου, αντί να λειτουργήσει ως τείχος προστασίας της εκπαιδευτικού απέναντι στις ανυπόστατες κατηγορίες ανώνυμων γονέων, όρισε προκαταρκτική διαδικασία για να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο δίδαξε το συγκεκριμένο θέμα η καθηγήτρια. Η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) καταδίκασε με επίσημη ανακοίνωσή της το επεισόδιο και τόνισε πως «οι εκπαιδευτικοί διατηρούν στο ακέραιο το δικαίωμα της παιδαγωγικής ελευθερίας στη διδασκαλία και της ελευθερίας της έκφρασης της προσωπικής γνώμης».
· Στις 16 Απριλίου 2009, η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» (όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ) δημοσίευσε ανώνυμο άρθρο με τίτλο «Απαράδεκτο μπόλιασμα στα μυαλά των παιδιών». Σ’ αυτό αναφέρονται παραδείγματα από τη διδασκαλία μαθημάτων σε συγκεκριμένα σχολεία από καθηγητές που «προσπαθούν να μπολιάσουν τα μυαλά των παιδιών με αντικομμουνισμό». Παραθέτω χαρακτηριστικό απόσπασμα: «ΕΠΑΛ Πετρούπολης: Καθηγήτρια στο μάθημα Οικονομικών, ενώ μιλούσε σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του καπιταλισμού, αναφέρθηκε στα... “εγκλήματα του Στάλιν” και στην ... “έλλειψη δημοκρατίας στη Σοβιετική Ένωση”».
· Την προηγούμενη Κυριακή (5 Ιουλίου) η εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» δημοσίευσε ενυπόγραφο άρθρο, στο οποίο κατασπιλώνεται ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου κ. Γιώργος Κόκκινος. Το δημοσίευμα αναφέρει ότι ο κ. Κόκκινος «αποτελεί άλλη μια περίπτωση καθηγητή που με ιδιαίτερο ζήλο απεργάζεται απόψεις με αντικείμενο την άνευ όρων παράδοση της ελληνικής Ιστορίας σε μια παγκοσμιοποιημένη και πιο “στρογγυλή” – χωρίς αιχμές – εκδοχή των γεγονότων». Μαζί με την εφημερίδα συντάχθηκε και ο βουλευτής του ΛΑΟΣ κ. Άδωνις Γεωργιάδης: απαίτησε την απόλυσή του κ. Κόκκινου για όσα, κατά την άποψή του, ανέφερε σε φοιτητές του εν ώρα παραδόσεως. Τους τελευταίους μήνες, εξάλλου, το ΛΑΟΣ, με μια σειρά αναφορών στον τύπο και κυρίως ερωτήσεων που καταθέτει στη Βουλή προς τον Υπουργό Παιδείας, στοχεύει να ελέγξει τις ακαδημαϊκές διαδικασίες και να δείξει με το δάχτυλο την «εθνικά ύποπτη» στάση και έρευνα ορισμένων Ελλήνων πανεπιστημιακών.
Αυτά όλα δεν απέχουν πολύ από τη δική μας πραγματικότητα – να θυμίσω, ενδεικτικά, τα «τρομοκρατικά χτυπήματα» που βίωσε πρόσφατα και η Κύπρος (η υπόθεση με το ανέβασμα του θεατρικού έργου «Το Ποτάμι» από το γυμνάσιο του Ριζοκαρπάσου, η λογοκρισία του περιεχομένου των παραστάσεων του Rooftop Theatre, οι κατηγορίες για το «αντεθνικό» μήνυμα του καλλιτεχνικού έργου που μας εκπροσώπησε στην Μπιενάλε Βενετίας κ.ο.κ.). Γι αυτό και τα όσα τελευταία συμβαίνουν στην Ελλάδα θα έπρεπε να μας προβληματίσουν ιδιαίτερα.
Με λύπη μου διαπιστώνω, εντούτοις, ότι από όλους όσους θα ανέμενε κανείς μια αντίδραση, ελάχιστοι είναι αυτοί που είχαν το θάρρος (ή το ενδιαφέρον) να μιλήσουν. Σε αντίθεση με την αντίδραση της ΟΛΜΕ στο θέμα του γυμνασίου Σερρών, η ΟΕΛΜΕΚ δεν εξέδωσε ούτε μία ανακοίνωση (πόσο μάλλον τις συνήθεις της προειδοποιήσεις για απεργιακά μέτρα) προς υπεράσπιση της ελευθερίας της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου. Από την άλλη, κανείς μέχρι τώρα από τους ακαδημαϊκούς μας δεν έχει υψώσει τη φωνή του για να καταγγείλει τον διωγμό του συναδέλφου του στην Ελλάδα (και για όσους προτάσσουν το επιχείρημα πως τα όσα συμβαίνουν δεν μας αφορούν γιατί διαδραματίζονται σε μια ξένη χώρα, θα ήθελα να υπενθυμίσω τις δημόσιες παρεμβάσεις από κυπριακής πλευράς όταν, το 2002, το βιβλίο Ιστορίας της Γ’ Λυκείου που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, αναφερόταν στον «υπερσυντηρητικό εθνικισμό» του στρατηγού Γρίβα). Μοναδική εξαίρεση στον «κανόνα της σιγής» αποτελεί η δράση δύο ομάδων: της «Πλατφόρμας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων Εκπαιδευτικών ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟΣ» (που έσπευσε αμέσως να καταγγείλει τα όσα υπόκειται ο κ. Κόκκινος) και της ομάδας εκπαιδευτικών που διαχειρίζονται την ιστοσελίδα http://teachershistorybook.blogspot.com/ (που με τις παρεμβάσεις τους δηλώνουν εδώ και καιρό τον έντονο προβληματισμό τους για τα φαινόμενα «πνευματικής τρομοκρατίας»). Όσο για τους υπόλοιπους, φρόντισε ήδη να μιλήσει η κυπριακή λαϊκή σοφία: «Απ’ όν φορτώνει π’όσσω σου, τάνα του να φορτώσει».*
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που βιώνει άμεσα η κοινωνία μας δεν έχουν να κάνουν ούτε με την Αλ Κάιντα, ούτε με την Χεζμπολάχ, ούτε με άλλες παρεμφερείς οργανώσεις. Στα καθ’ ημάς, η τρομοκρατία δεν βάλλει (συνήθως) εναντίον ανθρώπινων ζωών. Προσβάλλει όμως κάποια βασικά στοιχεία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας: την ελευθερία της σκέψης και του λόγου, της επιστημονικής και καλλιτεχνικής έκφρασης, της διαφορετικότητας και της διαφωνίας. Οι δικοί μας τρομοκράτες δεν προέρχονται από τις ομάδες των ένοπλων «Μαχητών του Αλλάχ», αλλά από τον χώρο της πολιτικής και της δημοσιογραφίας.
Θα αναφερθώ σε τρία παραδείγματα τέτοιων «τρομοκρατικών επιθέσεων» που βίωσε πρόσφατα η ελληνική κοινωνία – και τα οποία θεωρώ πως πρέπει να μας προβληματίσουν κι εδώ στην Κύπρο:
· Τον προηγούμενο Απρίλιο ο βουλευτής του ΛΑΟΣ κ. Ηλίας Πολατίδης, επικαλούμενος ανώνυμες καταγγελίες γονέων, εισέβαλε στο 3ο Γυμνάσιο Σερρών και απαίτησε από τον διευθυντή του σχολείου να καλέσει ενώπιόν του την καθηγήτρια της Ιστορίας για να δώσει εξηγήσεις στον ίδιο σχετικά με το περιεχόμενο της διδασκαλίας της στο μάθημα για τον φασισμό. Ο διευθυντής του σχολείου, αντί να λειτουργήσει ως τείχος προστασίας της εκπαιδευτικού απέναντι στις ανυπόστατες κατηγορίες ανώνυμων γονέων, όρισε προκαταρκτική διαδικασία για να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο δίδαξε το συγκεκριμένο θέμα η καθηγήτρια. Η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) καταδίκασε με επίσημη ανακοίνωσή της το επεισόδιο και τόνισε πως «οι εκπαιδευτικοί διατηρούν στο ακέραιο το δικαίωμα της παιδαγωγικής ελευθερίας στη διδασκαλία και της ελευθερίας της έκφρασης της προσωπικής γνώμης».
· Στις 16 Απριλίου 2009, η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» (όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ) δημοσίευσε ανώνυμο άρθρο με τίτλο «Απαράδεκτο μπόλιασμα στα μυαλά των παιδιών». Σ’ αυτό αναφέρονται παραδείγματα από τη διδασκαλία μαθημάτων σε συγκεκριμένα σχολεία από καθηγητές που «προσπαθούν να μπολιάσουν τα μυαλά των παιδιών με αντικομμουνισμό». Παραθέτω χαρακτηριστικό απόσπασμα: «ΕΠΑΛ Πετρούπολης: Καθηγήτρια στο μάθημα Οικονομικών, ενώ μιλούσε σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του καπιταλισμού, αναφέρθηκε στα... “εγκλήματα του Στάλιν” και στην ... “έλλειψη δημοκρατίας στη Σοβιετική Ένωση”».
· Την προηγούμενη Κυριακή (5 Ιουλίου) η εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» δημοσίευσε ενυπόγραφο άρθρο, στο οποίο κατασπιλώνεται ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου κ. Γιώργος Κόκκινος. Το δημοσίευμα αναφέρει ότι ο κ. Κόκκινος «αποτελεί άλλη μια περίπτωση καθηγητή που με ιδιαίτερο ζήλο απεργάζεται απόψεις με αντικείμενο την άνευ όρων παράδοση της ελληνικής Ιστορίας σε μια παγκοσμιοποιημένη και πιο “στρογγυλή” – χωρίς αιχμές – εκδοχή των γεγονότων». Μαζί με την εφημερίδα συντάχθηκε και ο βουλευτής του ΛΑΟΣ κ. Άδωνις Γεωργιάδης: απαίτησε την απόλυσή του κ. Κόκκινου για όσα, κατά την άποψή του, ανέφερε σε φοιτητές του εν ώρα παραδόσεως. Τους τελευταίους μήνες, εξάλλου, το ΛΑΟΣ, με μια σειρά αναφορών στον τύπο και κυρίως ερωτήσεων που καταθέτει στη Βουλή προς τον Υπουργό Παιδείας, στοχεύει να ελέγξει τις ακαδημαϊκές διαδικασίες και να δείξει με το δάχτυλο την «εθνικά ύποπτη» στάση και έρευνα ορισμένων Ελλήνων πανεπιστημιακών.
Αυτά όλα δεν απέχουν πολύ από τη δική μας πραγματικότητα – να θυμίσω, ενδεικτικά, τα «τρομοκρατικά χτυπήματα» που βίωσε πρόσφατα και η Κύπρος (η υπόθεση με το ανέβασμα του θεατρικού έργου «Το Ποτάμι» από το γυμνάσιο του Ριζοκαρπάσου, η λογοκρισία του περιεχομένου των παραστάσεων του Rooftop Theatre, οι κατηγορίες για το «αντεθνικό» μήνυμα του καλλιτεχνικού έργου που μας εκπροσώπησε στην Μπιενάλε Βενετίας κ.ο.κ.). Γι αυτό και τα όσα τελευταία συμβαίνουν στην Ελλάδα θα έπρεπε να μας προβληματίσουν ιδιαίτερα.
Με λύπη μου διαπιστώνω, εντούτοις, ότι από όλους όσους θα ανέμενε κανείς μια αντίδραση, ελάχιστοι είναι αυτοί που είχαν το θάρρος (ή το ενδιαφέρον) να μιλήσουν. Σε αντίθεση με την αντίδραση της ΟΛΜΕ στο θέμα του γυμνασίου Σερρών, η ΟΕΛΜΕΚ δεν εξέδωσε ούτε μία ανακοίνωση (πόσο μάλλον τις συνήθεις της προειδοποιήσεις για απεργιακά μέτρα) προς υπεράσπιση της ελευθερίας της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου. Από την άλλη, κανείς μέχρι τώρα από τους ακαδημαϊκούς μας δεν έχει υψώσει τη φωνή του για να καταγγείλει τον διωγμό του συναδέλφου του στην Ελλάδα (και για όσους προτάσσουν το επιχείρημα πως τα όσα συμβαίνουν δεν μας αφορούν γιατί διαδραματίζονται σε μια ξένη χώρα, θα ήθελα να υπενθυμίσω τις δημόσιες παρεμβάσεις από κυπριακής πλευράς όταν, το 2002, το βιβλίο Ιστορίας της Γ’ Λυκείου που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, αναφερόταν στον «υπερσυντηρητικό εθνικισμό» του στρατηγού Γρίβα). Μοναδική εξαίρεση στον «κανόνα της σιγής» αποτελεί η δράση δύο ομάδων: της «Πλατφόρμας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων Εκπαιδευτικών ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟΣ» (που έσπευσε αμέσως να καταγγείλει τα όσα υπόκειται ο κ. Κόκκινος) και της ομάδας εκπαιδευτικών που διαχειρίζονται την ιστοσελίδα http://teachershistorybook.blogspot.com/ (που με τις παρεμβάσεις τους δηλώνουν εδώ και καιρό τον έντονο προβληματισμό τους για τα φαινόμενα «πνευματικής τρομοκρατίας»). Όσο για τους υπόλοιπους, φρόντισε ήδη να μιλήσει η κυπριακή λαϊκή σοφία: «Απ’ όν φορτώνει π’όσσω σου, τάνα του να φορτώσει».*
* = Όποιον δεν κλέβει απ' το σπίτι σου, βόηθα τον να κλέψει
Η κ. Κωνσταντίνα Ζάνου είναι διδάκτωρ ιστορίας.
«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (έκδοση Κύπρου), 12/7/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου