Τα άρματα που χορεύουν

Της Κωνσταντίνας Ζάνου

"Τα τανκς χορεύουν βαλς στις πλατείες της Πράγας"
(Ο Γιάννης Ρίτσος για την εισβολή των σοβιετικών αρμάτων στην πρωτεύουσα της Τσεχοσλοβακίας, 1968)

Απαράδεχτα κι επικίνδυνα κρίθηκαν από τον Υπουργό Άμυνας τα συνθήματα που ακούστηκαν πρόσφατα στα Κέντρα Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων στη Λάρνακα και στην Πάφο. «Νεκρός Τούρκος καλός Τούρκος!», «Με τ’αρματα στην Πόλη θα μπούμε μια βραδιά, παρέλαση να κάνουμε μπρος ‘την Αγιά Σοφιά!», «Ελλάς, Ελλάς, σκέπασε κι εμάς!» ήταν μερικά από τα συνθήματα που υποχρεώθηκαν να φωνάξουν οι εθνοφρουροί μας (σ.σ. πληροφορίες για το ότι αναφωνήθηκε και το ιστορικό «Την Ελλάδαν θέλομεν και ας τρώγωμεν πέτρες!» χρήζουν ακόμη εξακρίβωσης). Ο Υπουργός χαρακτήρισε τα συνθήματα «σοβινιστικά» και «ρατσιστικά» και επιβεβαίωσε πως όσοι εκπαιδευτές διέταξαν την εκφώνησή τους θα τιμωρηθούν πειθαρχικά. Όπως καταγγέλλει, βέβαια, το Κυπριακό Παρατηρητήριο για τη Ρατσισμό και τη Ξενοφοβία, η αναφώνηση και η διαταγή για την αναφώνηση των συγκεκριμένων συνθημάτων δεν αποτελούν απλώς και μόνο πειθαρχικά παραπτώματα εντός του στρατού, αλλά ποινικά αδικήματα που αντιβαίνουν το σύνταγμα, το διεθνές δίκαιο, τους νόμους και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, και υποδαυλίζουν το εθνοτικό και φυλετικό μίσος. Επομένως, όπως πολύ σωστά υποστηρίζει το Παρατηρητήριο, λόγο και υποχρέωση για δράση δεν έχει μόνο το Υπουργείο Άμυνας αλλά και η πολιτεία.
Για κάποιους βουλευτές της αντιπολίτευσης, ωστόσο, όπως π.χ. για τον κ. Σωτήρη Σαμψών, αυτή και μόνο ακόμη η πειθαρχική τιμωρία που διέταξε ο Υπουργός είναι άδικη, αφού «είναι ανήκουστο ν’ απαγορεύεται η αναφώνηση συνθημάτων υπέρ της Ελλάδας και εναντίον της Τουρκίας στο στράτευμα». Πώς, εξάλλου, θα τονωθεί και θα ισχυροποιηθεί το ηθικό της Εθνικής Φρουράς, η μαχητική και αποτρεπτική της ικανότητα; «Τι ρατσιστικό υπάρχει στην επίκληση της μητέρας πατρίδας από τους στρατιώτες μας;», διερωτήθηκε ο κ. Σαμψών, για να καταλήξει έξαλλος πως «αν είναι να έχουμε εθνοφρουρούς χωρίς εθνικό φρόνημα καλύτερα να διαλύσουμε εντελώς την Εθνική Φρουρά!».
Ο Υπουργός Άμυνας, εντούτοις, και μαζί του η κυβέρνηση, παρουσιάζονται αποφασισμένοι να διαφυλάξουν, μεν, την ακεραιότητα της Εθνικής Φρουράς, να πατάξουν, δε, τον (πρωτοφανή;) εθνικιστικό, ρατσιστικό και σοβινιστικό χαρακτήρα του στρατεύματός μας. Σε κάθε Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων έχει αναρτηθεί, μάλιστα, για το σκοπό αυτό, ένας κατάλογος πιο «αθώων» συνθημάτων τα οποία θα δικαιούνται να αναφωνούν στο εξής οι εθνοφρουροί. Είμαι πολύ περίεργη, αλήθεια, να δω αυτό τον κατάλογο (όσο κι αν έψαξα δεν τον βρίσκω πουθενά). Θέλω να πιστεύω, ωστόσο, ότι τα συνθήματα αυτά θα είναι το ίδιο «αντιρατσιστικά» όπως και τα 41 μεταχειρισμένα βαρέα άρματα μάχης Τ80, που αγόρασε πρόσφατα η κυβέρνηση από τη Ρωσία σε τιμή ευκαιρίας (το τελικό κόστος υπολογίζεται μόνο στα 115 εκ. ευρώ, ενώ η μικρή προκαταβολή που καταθέσαμε δεν ξεπερνάει τα 11,5 εκ. ευρώ). Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως τα άρματα αυτά δεν είναι «σοβινιστικά», διότι: α) προέρχονται από το αντιρατσιστικό και διεθνιστικό οπλοστάσιο της Σοβιετικής Ένωσης και πιθανόν να χρησιμοποιήθηκαν μόνο σε ειρηνιστικές επεμβάσεις, όπως αυτή στο Αφγανιστάν, ή στην καταστολή της εξέγερσης στην Τσετσενία και β) μέσα στα πλαίσια των συνομιλιών και του ειρηνικού κλίματος που προσπαθεί να προωθήσει η κυβέρνηση, τα τανκς αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ως άρματα ειρήνης (για παράδειγμα, να ανθοστολιστούν και να παρελάσουν οδηγούμενα από αγκαλιασμένους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους).
Ας σοβαρευτούμε όμως. Θέλω να διατυπώσω ξεκάθαρα την άποψή μου: Η κυβέρνηση αυτή εκλέχθηκε με την προσδοκία της λύσης και της ειρήνης. Η επίτευξη αυτών των δύο, ωστόσο, προϋποθέτει και την εις βάθος ρήξη με το κατεστημένο. Προϋποθέτει τόλμη, όχι αμυντική στάση. Προϋποθέτει θάρρος και γερά βήματα προς τα μπρος, όχι την τακτική του «δυο βήματα μπροστά και τρία πίσω». Η αλλαγή δεν θα έρθει με την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού εν καιρώ συνομιλιών, ούτε με την επιβολή «μαλακών» συνθημάτων στην εκπαίδευση των νεοσυλλέκτων. Θα έρθει μόνο με την οριστική απόφαση της πλήρους διάλυσης της Εθνικής Φρουράς. Και όχι βέβαια έτσι όπως το εννοεί ο αγανακτισμένος κ. Σαμψών, αλλά έτσι όπως το υπαγορεύουν οι κανόνες της κοινής και νηφάλιας λογικής. Δεν υπάρχουν «άρματα που χορεύουν», κύριε Πρόεδρε, όπως δεν υπάρχουν ούτε «μετριοπαθείς Σαμψών», ούτε «αντιρατσιστική» και «αντισοβινιστική» Εθνική Φρουρά. Το μέλλον που θέλουμε δεν είναι γκρίζο, δεν είναι «λίγο άσπρο και λίγο μαύρο». Είναι κάτασπρο.

Η κ. Κωνσταντίνα Ζάνου είναι διδάκτωρ ιστορίας.